Kıbrıs Arena-Özel Haber
Kalkınma Bankası Genel Müdürü İnanç Babaliki Kıbrıs Arena’ya önemli açıklamalarda bulunarak, en büyük sorunun mahkemelerde yıllardır bekleyen dosyaların işlem görmemesinden dolayı yaşanan kaos olduğunu vurguladı.
İcrada bekleyen dosyalar devreye girmeli
Faiz indirimlerinden faizlerin silinmesi konusuna kadar merak edilen bir çok soruyu cevaplayan Babaliki, ticari bankalarla işbirliğinin önemine vurgu yaptı. Babaliki Kıbrıs Arena’ya konuştu.
’’Yasanın acilen revize edilmesi şarttır’’
Kalkınma Bankasında yapısal sıkıntılar var mı?
Göreve atandığım zamanki süreçte öncelikle ilk iş olarak Kalkınma Bankası’nın Yasası’nı ve Tüzüğünü okuyarak, bigi sahibi olmak istedim. Gün geçtikçe ve gelen dosyaları inceledikçe buradaki yapıyı kafamda oluşturmaya başladığım zaman edindiğim bilgi ile yapılanın bazı konularda farklı olduğunu gördüm. Örneğin yasada Genel Müdür’ün 300 Milyon Türk Lirası kredi verme yetkisi mevcutken, 2004 yılında Türk Lirası’ndan altı sıfır atıldığı dönem yasanın revize edilmemesi ile yetki 300 TL ile sınırlı kalmıştır. Kalkınma Bankası 1993 yılında kurulduğu zaman yasa ne şekilde emretmişse bugün 2021 yılında da ayni yasa ayni emirle devam etmektedir. Böylece Genel Müdürün kredi verme yetkisi ortadan kalkmış oldu. Bu önemli bir yapısal sıkıntıdır. Banka olarak hayvancıya, sanayiciye ve turizmciye krediyi hızlı kullandırma gibi bir olanak sunamıyorum. Yönetim Kurulumuz ayda1 veya 2 kez gerçekleştiriliyor ve kararların alınması zaman alıyor. Bunların hızlandırılması için yasanın değiştirilmesi şarttır. Revize yasa çalışmamız her dönem yapılmaya çalışılmakta ancak hükümetlerin değişmesinden dolayı halen bir gelişme sağlanmamıştır.
Ciddi bir sistemsel altyapı ve donanım gerekiyor. Biz 1993 yılından beri ayni sistemi kullanıyoruz. O yıllarda alınan bilgisayar programı nasılsa o günden bugüne modüller eklenerek alışılagelmiş bir sistemle çalışmalar yürütülüyor. Bir an önce bu programın güncellenmesi ya da değiştirilmesi gerekiyor.
‘’Bir an önce otomasyon sistemine geçilmelidir’’
Kalkınma Bankası’ndaki sistem sürdürülebilir bir yapıda mı?
Banka olarak bir otomasyon sistemimiz yok. Ciddi bir sistemsel altyapı ve donanım eksikliği bulunmaktadır. Güncelleme geçiren mevcut bilgisayar programı ile dünden bugüne modüller eklenerek alışılagelmiş bir sistemle çalışmalar yürütülüyor. Bir an önce sistemin değiştirilmesi, gerektiği şekilde alt yapının, programın ve serverlerin güçlendirilmesi gerekiyor. İşlemlerin hızlanması için bir an önce otomasyonun yenilenmesi gerekmektedir. Herhangibir rapor talep edildiğinde bir tuşla raporlar temin edilebilmeli. Günümüz koşullarında raporlama sistemimiz meşaketli olduğundan dolayı işlemler zaman alıyor. Günümüz koşullarına uygun ve verimli otomasyon sistemi kullanılarak sistemin değişmesi kaçınılmazdır. İlgili sistemler için çeşitli şirketlerle görüşmelerimiz devam etmektedir. En kısa zamanda sonuç alma gaylesi içerisindeyiz.
‘’Esas sorunumuz donuk kredilerin icraya gidememesidir’’
Krediler konusu sürekli gündeme geliyor. Her şirket kredi kullanabiliyor mu? Bugüne kadar kaç şirket kredilerden yararlandı? Bu şirketlerin yüzde kaçı düzenli ödeme yapıyor? İcralık olan şirketlere nasıl bir uygulama yapılıyor?
Biz banka olarak Tüzel kişileri kredilendiriyoruz. Misyon ve vizyonumuz çerçevesinde şirketlerin hepsine kredi kullandıramıyoruz. Yap-sat veya üretimi olmayan şirketlere kredi kullandırmıyoruz. Bugüne kadar 1086 tüzel kişiye kredi kullandırdık. Kalkınma Bankası olarak verdiğimiz kredilerin %25-30’undan geri dönüş almıyoruz fakat rakamsal olarak baktığımız zaman bu sayı %53’lere çıkıyor. Bizim esas sorunumuz ödenmeyen kredilerin icraya gidememesidir. Geçmiş döenemlere bakıldığında 3-4 kredi için icraya çıkıldı fakat ilgili icralar müşterimiz ile anlaşmalı olarak gerçekleştirildi. Donuk krediler zamanında icraya çıksa ve işlem görseydi bugün %53’lerde olan donuk kredi yüzdeliği tek haneli yüzdelik rakamlara düşerdi. Algı çok önemlidir. Kalkınma Bankası’ndan alınan krediler ödenmiyor yerine icraya gidilerek yasal mevzuatın uygulandığı bilinirse Kalkınma Bankası’na yönelik olumsuz algı ortadan kalkmış olur. Bankamızın kullandırdığı tüm krediler teminatlıdır. 2000’li yıllardan bugüne kadar geçen sürede yaşanan döviz yükselişinden kaynaklı teminat açığımız elbetteki olacaktır kredilerimizin tümü gayrimenkul ipotekli ve/veya banka teminat mektubu ile kullandırılmıştır. 20 bin dolar’ın üzerinde talep edilen krediler için banka teminat mektubu veya gayrimenkul ipoteği alıyoruz. İcranın ilerlemesi bankamız için önemlidir. Şuan yaklaşık 300 adet icralık dosya beklemektedir. Yapılandırma konusunda müşterimizin talebi doğrultusunda değerlendirme yapıyor, Bankadaki birimlerimiz ve yönetim kurulumuz tarafından değerlendirmeye alıyoruz. Eğer hüküm alınmış bir dosya ise hükmün üzerine karar alamayacağımız için hüküm ne emretmişse o yönde ilerlemesi gerekmektedir.
Kalkınma Bankası’nın bankaların toplam mevduatlarından %2 aldığı ve bankaların verilen kredilerden geri dönüşüm alınmamasından duydukları rahatsızlık var… Bu kredilerin doğru yerlere verildiği söylenebilinir mi?
Bugünkü durum baktığımız zaman kredilerin doğru yerlere verildiğini söyleyebilirim. Hakedişe göre kredilendirme yapılıyor. Bankalar toplam mevduatlarından Kalkınma Bankası’na %2’lik bir oran veriyor ve biz bunu müşterilerimize kredilendiriyoruz. Tabi Bankalar Birliği %2’nin siyasi amaçlarla kredilerin kullandırıldığını iddia ediyor. Ticari Bankalar da yaptırıma gitmelidir. Bizim bütün çabamız mudilerimizin geri dönüşümünü sağlamaktır. Biz eğer bu geri dönüşümü sağlarsak Bankalar Birliği’ne kendimizi daha iyi ifade edebiliriz. Ticari Bankalardan da destek görmediğimiz için büyük sıkıntı yaşıyoruz. Bu yüzden tek kaynağımız olan %2’yi de almak zorunluluğu doğuyor. Eğer icralar tam çalışır ve ticari bankalar kendi bünyelerinde kullandıracakları krediler için bizim çalıştığımız mantıkla çalışır ve sıkıntılı ve/veya sorunlu hesapları Kalkınma Bankasında kapatma yönünde bir girişim yaparsa %2’lik oran düşerek minimum noktalara çekilebilir. Yani ticari bankalarla birlikte karşılıklı olarak birbirimizi korumamız düşüncesi içerisinde hareket edilmesi gerekmektedir.
Donuk kredilerin süreci nedir?
Bankanın kurulduğu günden itibaren krediler veriliyor ve o yıllara ait donuk krediler var. Tabi bu donuklar hüküm almış ya da icra sürecinde olan donuklardır. Burada özerk bir yapı var ve yönetim kurulu tamamen siyasi atamalarla yapılıyor…
Peki kredi verilirken siyasi baskı kullanılıyor mu?
Özerk yapının içerisinde siyasi baskı oluşamaz. Burada işlemler matematiksel süreçlerden geçtiği için müşterinin borç ödeme gücü, fizibilite araştırması ya da bilançosu gibi konularda gerçekten ciddi bir çalışma yapılıyor. Siyasi baskı anlamında yapılacak tek birşey olabilir o da dosyanın hızlanması yönündedir. Herhangi bir siyasinin araması kredinin kullandırılacağı anlamına gelmez. Bankamız yasa ve tüzüğü çerçevesinde kredi kullandırılmasına engel haller bulunursa, kredilerin verilmesi mümkün değildir.
Faizlerin silinmesi söz konusu mu?
Faiz silinmesi diye bir durum söz konusu değildir. Ancak farklı kaynaklardan fon bulunması kaydı ile tabi bankanın haklarına helal gelmeksizin faizler fondan desteklenerek silinebilir.
Faiz indirimi ya da yapılandırma söz konusu mu?
Kredilerdeki faiz indirimi ya da af konusu hep gündeme olan bir konu. Biz buna Bonifikasyon diyoruz. Bonifikasyon, Kredi değerliliğini yitirmiş veya yitirme riski taşıdığı tespit edilenler ile geri ödenememe riski artmış veya işlerliğini kaybetmiş veya kaybetme riski taşıdığı tespit edilen nakdi veya gayri nakdi olarak kullandırılan kredilerin faiz yüklerinin indirilmesi ve anapara yükünün azaltılmasını içeren işleme verilen isimdir.
Benim atanma dönemimde bir müşterimizin talebi oldu. Müşterimizin bize 10 birim (rakamlar olayı anlamanız içindir) borcu bulunmaktaydı ve bize 7 birim ödeme yaparak kapatmayı önerdi. Kredi dosyası incelendiği zaman görüldü ki müşterinin bize olan güncel teminat değeri 5 birim. Dosyanın icra yoluyla satışa çıkması durumunda 5 birim alacağız. Müşterinin teklifini kabul edersek de 7 birim alacağız. Biz bu bonifikasyon işlemi için ve Sayıştaylığa bağlı olduğumuz için yazılı görüş talep ettik. bize ‘’siz bonifikasyon yapmanız uygun değildir’’ diye bir görüş yazısı geldi. Bankamız yasasında yapılabilir diye bir ifade bulunmaktadır. Ancak sadece Bonifikasyonun tanımını içermekte ve herhangi bir kıstas içermemektedir. Bankamız Sayıştaylık görüşleriyle hem fikir olmuştur. Her yapılacak adımda bir denge olmalıdır. Herkese ayni ve eşit dokunulmalıdır. Eğer altı boş bir madde ise bununla ilgili farklı kararlar alınıp uygulanabilir. Bu yasadaki boşluktan dolayı kararı iptal etmek zorunda kalınıldı. Kredilerim yapılandırma herhangi bir sorun yok ama bonifikasyonun yasamızda daha açıklayıcı şekilde yer alması gerekiyor. Bunlar ticari bankalarda yapılmakta ve bununla birlikte ticari bankalardaki icra sistemi ciddi şekilde işliyor.
Küçük esnaf destekleri devam ediyor mu?
Kalkınma Bankası ve Esnaf ve Sanatkarlar Odası ile bir protokol gerçekleştirdik. Yaşanan ve halen yaşanmakta olan pandemi sürecinde kapanan veya kapanmamak için can ile uğraşan işletmeler olduğunu gözlemledik. Genele bakıldığı zaman Kalkınma Bankası tarafından kullandırılan kredilerin çoğu büyük montanlı kredilerden oluşmaktadır.
Bu dönemde pandemi koşullarında küçük kredilerle küçük esnafa verilen krediler önemli bir can suyu olacak diye düşünüldü ve tek çalışana kadar 50 bin iki çalışana kadar 100 bin Türk Lirası kredi paketlerini hayata geçirdik.
Üreticilere yönelik verilen krediler vardı özellikle seracılara… O yıllarda döviz üzerinden verilen kredileri ödeyemeyen üreticiler dövizin yükselmesi ile mağduriyet yaşıyor. Bu konu ile ilgili bir girişim yapılması düşünülüyor mu?
Seracılar Birliği ile görüşmelerimiz oldu.Talepleri de faizlerin silinmesi ve durdurulması yönündeydi. Yapılan görüşmelerde fon ve/veya kaynak bulmaları ve o kaynaktan bankamıza aktarmaları durumunda faizlerin silinebileceğini kendilerine aktardık. Borçların silinmesi gibi bir durum söz konusu değildir, olamaz. Bir banka olarak bir dokunuş yapacak isek bireysel olmamasını istedik.
