İngiltere Ukrayna’daki savaşı 20 yıl önceden tahmin etmiş
İngiltere’de yayınlanan 20 yıllık arşiv belgelerinde bir siyasi danışman, Londra'nın “Rusya'nın Ukrayna'ya müdahalesini önlemek için Kiev ile daha yakın bir ilişki” kurulmasını tavsiye ediyor.
Temmuz 2001 tarihli bu gizli notta, Dış Politika Danışmanı Roger Liddell, ‘Rusya’nın Ukrayna’ya müdahalesinin ortaya koyduğu ‘en kötü’ senaryodan ve Ukraynalıların ülkelerinin ‘zorlukla kazanılan bağımsızlığını’ korumaya karşı beklenen direnişinden söz etti.
Dönemin Başbakanı Tony Blair’e hitaben yazılan not, İngiliz hükümetinin bugün yayınlanan Ukrayna arşivlerinden yüzlerce sayfanın bir bölümünü oluşturuyor ve 2001-2002 dönemini kapsıyor.
Notta, Birleşik Krallık’ın Sovyetler Birliği’nin dağılmasından 10 yıl sonra Ukrayna’nın NATO’ya ve Avrupa Birliği’ne (AB) katılma isteklerine yanıt vermede karşılaştığı zorlukları ele alınıyor.
20 yılı aşkın bir süredir Ukrayna NATO’ya katılamazken, Şubat 2022’den bu yana Rus işgaliyle karşı karşıya kaldı.
Arşivlerde Londra, Kiev’in Batı emellerini destekliyor gibi görünüyor ancak sert koşullar dayatıyor. Örneğin not, 2002 ve 2003’te İngiliz ve Ukraynalı liderler arasında karşılıklı devlet ziyaretleri olasılığını ortadan kaldırıyor.
Başka bir notta ise, Londra’nın o sırada Ukrayna’nın NATO’ya katılma yolunda fazladan bir adım atmasını sağlama konusundaki muhalefetine ayrıntılarıyla yer veriyor.
Not, Kiev’in “gerekli kriterleri karşılamaktan uzak” olduğunu ve bunun ” İngiltere’nin NATO ile Rusya arasındaki ilişkilerin yönetimini büyük ölçüde karmaşıklaştıracağı” aktarılıyor.
11 Eylül 2001 saldırılarından kısa bir süre önce NATO ve Batılı müttefikleri, ABD tarafından başlatılan “teröre karşı savaşa” desteğini ifade eden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ilişkilerini güçlendirmek istedi.
Kasım 2001’de Tony Blair, NATO Genel Sekreteri George Robertson’a yazdığı bir mektupta, Moskova ile NATO arasındaki ilişkilerin “yenilenmesine” övgüde bulunarak, Putin’in “NATO ile yeni bir ortaklık geliştirmek istediğine ikna olduğunu” söyledi.
İngiliz Lordlar Kamarası üyesi olan Roger Liddell, anılarında Ukrayna’nın stratejik önemini açıkladı.
Aralık 2001’de İngiltere’ye bir Ukrayna heyetini kabul ettikten sonra Blair, Ukraynalıların Londra’nın demokratik bir kahraman değil, yetenekli ve düzgün bir politikacı olarak gördükleri ‘Putin hakkında çok iyimser bir görüşe’ sahip olduklarını hissettiklerini bildirdi.
Altı ay öncesinde ise, Kiev’in “kendi payımıza daha fazla ilgi gösterirsek” Londra ile “özel bir ilişki” kurma arzusunu bir mektupta açıkça belirtmişti.
Şarku’l Avsat’ın İngiliz basınından aktardığına göre Blair, “Ukrayna’nın sendeleyen demokrasisinin ve ekonomisinin güçlenmesi, Avrupa Birliği’nin gelecekteki doğu sınırlarının istikrarını artırıyor ve Rus emperyalizminin Batı’ya herhangi bir şekilde geri dönmesinin önünde büyük bir engel oluşturuyor” dedi.
Ayrıca, Ukrayna patlamasının, en iyi ihtimalle, AB’nin geçişken sınırları boyunca 50 milyonluk bir ülkeden büyük bir göç baskısı ile sonuçlanacağını aktardı.
