Cypro Chips Trading Ltd Direktörü Günel Yücener, dünyanın en iyi patatesi üreten ülkemizde bir ilke imza atarak, donmuş parmak patateslerde katkı maddesi kullanmadan üretim yaptıklarını açıkladı.
Röportaj: Su Üçüz
“HİÇBİR KATKI MADDESİ KULLANMADAN ÜRETİM YAPIYORUZ”
Yücener, yerli üretimde öncü isimlerinden Cypro Chips Trading’in çalışmalarını Üretici Gazetesi’ne paylaştı.
‘’Patates üretiminin yüzde 25’lik kısmını işleyip, pazarlıyoruz’’
Çalışmalarınızdan bahseder misiniz?
“Cypro Chips Trading 2008 yılında kuruldu. O yıldan beridir var olma konusunda mücadele ediyoruz. Şu anki yıllık üretimimiz, bitmiş ürün olarak bin 600 tondur. Ülkemizde üretilen yıllık patates üretimi 10 bin -12 bin ton arasındadır. Bunun yaklaşık yüzde 25’lik kısmını biz işliyor ve pazarlıyoruz. Dolayısı ile patates üretimine yeni bir ivme getirdiğimize inanıyorum. Sanayiye dönük patates çeşitlerini uzun yıllar araştırarak, parmak patateste uygun olan cinsleri bularak işleme başladık. Burada önemli olan hem ülkede yetişen hem de parmak patates üretimine uygun patateslerin üretiliyor olmasıdır. Bu uygunluğu biz deneyerek bulduk. Karpaz’da bir araştırma ofisimiz var ve orada sürekli araştırmalar yapıyoruz. Ayrıca bu noktada çiftçimizin ürünlerinin de uygun olmasına dikkat ediyoruz. Bu yıl Quentara cins patates üzerinde denemeler yaptık. Çok güzel sonuçlar aldık. Sponta patatesinde yaklaşık 2.5 katı bir verimi vardır.”
“Haftalık 36 bin kilo patates üretiyoruz”
Dış piyasadaki yıllık hacim nedir?
“Ülkemizde yıllık 2 bin 800 ile 3 bin 200 ton dolaylarında parmak patates tüketimi var. Yüzde 50’lık kısmını biz üretiyoruz. Bu üretim yüzdeliği ile ülkenin ihtiyacını karşılıyoruz. 2009 yılında donmuş patates üretimine başladık. 2012 de ara vermek zorunda kaldık. Hem hükümet politikaları hem de eksik donanımımızı tamamlamak için ara verdik. Şu an yaklaşık günlük 6 ton bitmiş patates üretimimiz var. Haftanın 6 günü çalışıyoruz. Haftalık 36 bin kilo patates üretiyoruz. Parmak patates üretiminde önemli iki unsur vardır. Kuru madde ve şeker oranı. Söküm zamanı yaklaştığı zaman sözleşmeli olan Ziraat Mühendislerimiz olgunluğunu, kuru maddesini ve şeker oranlarının tespit edilmesini sağlayarak bize hasat tarihi söylüyorlar. Biz iki yıldan beri seleksiyon sistemi kurduk. Patates üreticilerimize ücretsiz bu sistemi kullanmalarını sağlıyoruz. Patatesleri alıp, üretime sokuyoruz. Asterix (kırmızı kabuklu), Cadence (beyaz kabuklu) ve Alberiston (beyaz kabuklu) olmak üzere üç çeşit patatesimiz vardır.”
Devlet sizi koruyor mu?
‘’Devletimiz 2015 yılından beridir parmak patates ithalatına bir kota koydu. Eğer yurt dışından parmak patates ithal etmek istiyorsanız, mevcut iki işletmenin bir diğerinden almış olduğunuz ürün kadar ithal edebilirsiniz. Bu da şu anlama geliyor; ithalatta bire bir oranında bir kota var. Bu kota sayesinde 3 bin 500 ton miktarında patatesi işleme imkanımız hasıl oluyor. Bu kota devam ettiği sürece sözleşmeli olan 48 çiftçimizin üretimi devam edecek. Eş zamanlı da çiftçilerimizin ailelerinin ekmek parası çıkacak demektir. Ortalama 200 kişinin bu üretimden olumlu yönde fayda sağladığını söyleyebiliriz.’’
“Hiçbir katkı maddesi kullanmadan üretim yapıyoruz”
Donmuş patatesin kızartmasında sorun yaşanıyor mu?
‘’İlk zamanlar kızartma esnasında sıkıntı yaşıyorduk. Ama artık yurt dışından ithal edilen patateslerden hiçbir farkımız kalmadı. İlk başlarda doğal olarak birtakım şikayetler aldık ama şu aşamada müşterilerimiz oldukça memnun. Parmak patates üretiminde bilgi tamamen kapalıydı. Deneyim elde etmemiz zaman aldı. Ancak şuan oldukça deneyimli bir pozisyondayız. Geçtiğimiz günlerde yurt dışından gelen bir ekip de üretimimizi inceledi. Bizim ürünlerimizde katkı maddesi oranı yüzde ‘0’dır. Hiçbir katkı maddesi kullanmadan üretim yapıyoruz. Biz, yurt dışından gelen patatesin üzerinde patates üretebileceğimiz iddiasındayım. Çünkü eğer biz de katkı maddesi kullanmış olsaydık çok daha kaliteli gözüken bir üretimimiz olabilirdi. Ancak bu insan sağlığı açısından çok tehlikeli. Dolayısı ile bizler üretimlerimizi katkısız ve doğal yapmaya çalışıyoruz. Biz üretimde sıfır kimyasalla çalışıyoruz. Makinelerimizde sürekli sterilize ediliyor.’’
Yatırımlarınızın döngüsünü ne zaman almaya başladınız?
“Çok büyük zorluklardan geçtik. 2012 yılında bazı nedenlerden dolayı fabrikamızın çalışmalarını bir süre durdurmak zorunda kaldık. O dönem tesisimizi yurt dışına taşımayı düşündük ama sonra dedik ki üretime nereden başladıysak, orada devam edeceğiz. Biz üretime girdikten 13 yıl sonra para kazanmaya başladık. Bu işletme son iki yılda artı kara geçmiştir.”
“Hedefimiz, üreticimizin getirdiği patatesi almaktır”
Patatese yönelik farklı projeleriniz var mı?
“Patates üretimine yönelik farklı projelerimiz şu aşamada yok. Bizler sadece parmak patates üretiyoruz. Parmak patatesten değişik olan kibrit patatesimizdir. Bu patateslerimiz 3×3, 8×8, 9×8, 8×16 ölçüsündedir. İleriye yönelik projelerimize henüz başlamadık. Bunun sebebi ise yatırımdır. Hedefimiz üreticimizin getirdiği patatesi almaktır. 40 mm altında çalışma yaptık. Elma dilim patates üretimi adına makine satın almak için görüşmemiz var. Bir diğer projemiz de günlük 6 bin kilo patates çıkıyor ve bunun büyük bir kısmı 8×8 mm ölçüsüne uyuyor ancak bu miktarın bin kilo kadarı maalesef ölçüye uymuyor. Geriye kalan bu miktarı hayvancı arkadaşlarımıza hayvan yemi olarak kullanmaları için veriyoruz. Amacımız atık patateslerden geri dönüşümü sağlamaktır. Bunu da araştırmasını yapıyoruz.
Bizim işleyişimiz sıfır kimyasaldır. Rum tarafı ile de çalışmamız var. Bazı iş insanları fabrikamızı ziyaret etti. Bizden örnekler aldı ve olumlu sonuç alan iki tanesi geri döndü. Önce bizlerden sağlık raporu istediler. Devlet Laboratuvarımızın verdiği numuneleri kendilerine göndermek istedik, kabul görmedi. Numuneyi de bizzat kendiler almak istediler. Cevapları da hayır oldu. Süreç bu şeklide kaldı Belki AB yetkilileri ile görüşerek bu sorunu çözebiliriz.”
“Fiyatları dengeliyoruz”
Fiyat dengesini nasıl korursunuz
‘’Fiyatlarımız yurt dışından ithal edilen ürünlerin fiyatları ile aynıdır. Fiyatları Tarım Bakanlığı ile birlikte belirliyoruz. Üreticiye ödenecek fiyatı fiyatının yüzde 90 kısmını bakanlıktan onay alarak açıklıyoruz. Çiftçiye ödenince fiyatı Tarım Bakanlığı, Patates Üreticileri Birliği, Toprak Ürünleri Kurumu ve biz oturup belirliyoruz. Protokol yapıyoruz. Belirlenen fiyat üzerinden bitmiş ürünün fiyatı belirleniyor. Dolayısıyla fiyatlarımız yurt dışından ithal edilen patatesten daha yüksek bir fiyatta değil. Dengeliyoruz.’’
