Kıbrıs Arena-Özel Haber
Ropörtaj: Deniz Gürgöze
Güneşin en güzel battığı yer, Lefke…
Denizi, dağı ile Kuzey Kıbrıs’ın en güzel şehirlerinden biri…
Lefke Belediyesi kendi imkânları ile yürüttüğü projelerin yanı sıra beldede kapalı olan devlet dairelerinin açılması için çeşitli girişimler başlattı.
YENİ DÜZENLEMELERLE BELEDİYELER GÜÇLENDİRİLEREK, KENDİ KENDİNE YETER DURUMA GETİRİLEBİLİR
Belediyelerin içinde bulunduğu mali sıkıntıların, Belediyeler Reformu ile yeniden düzenlenerek belediyeleri ayağa kaldıracağına olan inancını belirten Lefke Belediye Başkanı Aziz Kaya, katkı paylarının yetersizliğini de gündeme getirdi.
‘’En büyük eksikliklerden birisi de sosyal belediyecilik yapılamamasıdır’’
Çağdaş ve yeni nesil belediyecilikte neler olmalıdır?
Ülkemizde sosyal belediyecilik anlamında büyük bir eksiklik olduğunu düşünüyorum. Biz belediye olarak bunu öngörerek, Sosyal İşler Birimi kurduk fakat bu pandemi dönemi öncesine rastladığı için yeteri kadar istenilen düzeyde hayata geçiremedik.
Adada sokak hayvanları ile ciddi bir sorun yaşanıyor, çevreye duyarlılık anlamında da sorunlar var. Ülkemizdeki öğrenci sayısı günden güne artıyor ve bu durum da zaman zaman sorun olarak önümüze çıkıyor. Farklı kültürden ülkemize gelen insanların da etkisi ile geçmişte var olan bazı değerlerimizin kaybolduğu da görülüyor.
‘’Belediyeler çok ciddi sıkıntılar içerisindedir’’
Belediyeler Yasası’ndaki değişikliğe nasıl bakıyorsunuz?
Belediyeler Yasası meclis komitesinde sonlanacak duruma geldi ve seçimlerin araya girmesi ile şu an mecliste bekletiliyor. Belediyelerin talebi yasanın içerisindeki ekonomik konuların çözüme ulaştırılması idi. Belediyelerimiz halen daha 1994 ve 2005 yıllarından kalan harçlarla idare edilmeye çalışılıyor. Bu da çok geride kalmıştır. Bu yüzden belediyelerimiz çok ciddi sıkıntılar yaşıyor.
‘’Belediyelerin sayısı azaltılmalıdır’’
28 belediyenin fazla olduğu ortadadır. Buna bir düzenleme getirilmesi gerekiliyor. Belediyelerin çağdaş belediyecilik yapabilmesi için belediyelerin sayısının azaltılması gerekiyor. Tabi ki belediye başkanlarının sayısının azaltılması çözüm değildir, bunların altının doldurulması gerekiyor. Bunun bir yıl ya da altı ay bir sürede çözümleneceğini düşünmüyorum. 2026 yılında yapılacak yerel seçimlere kadar bunun yapılması ve seçimlere bu şekilde girilmesi daha uygun olacaktır. Bu uygulanacaksa öncelikle Belediyelerin gelirlerinin artırılması gerekiyor. Bu vatandaşın üzerine yüklenerek yapılmamalıdır. Bugün baktığınız zaman Karayolları Dairesi’nin işlerini belediyeler yapıyor, Su Dairesinin işleri de belediyelerin üzerine kalmıştır. Burada belediyelere bir takım yetkiler vererek, gelirlerinin artırılması gerekiyor. Belediyeler birleşecek ise personel konusunda da bir çözüm üretilmesi gerekiyor. Belediyelerin daha iyi hizmet verebilmesi için katkı paylarının da artması gerekiyor.
‘’Belediyelerin yetkileri artırılmalıdır’’
Belediyelerin mali durumu ortada. Peki belediyelerin mali yapılarının güçlenmesi için ne yapılmalıdır?
Belediyelerimizin hemen hemen hepsi devletten gelecek katkı payı ile maaşlarını ödemektedir. Belediyelere bir takım görevler verilerek, katkı payı artırılmalıdır. Böylelikle belediyeler bir nebze de olsa rahat nefes alabilecektir. Bir takım düzenlemeler yapılması kaçınılmazdır. Özellikle Covid dönemi belediyelerimiz maddi kayıplara uğradı. Maliye Bakanlığı’nın verileri ile belediyelerin bütçesi 5 milyar 440 milyon’luk yerel gelirler ön görülerek, belediyelere 0,52 krş verildi, fakat bir ay sonra bütçe tadilatı yapılarak rakam 7 milyar 78 milyona çıktı. Aradaki o fark düzeltilmedi. Lefke Belediyesi 2021 yılında 5 milyon TL alması gerekiyordu fakat bunu alamadı. Bu yıl belediyelere %26 verildi, %37,6 hayat pahalılığı uyguladık. Bunun bir de ikinci dönemi var. %19 öngörüldü fakat %5,5 olan kısmı Ocak ayından gerçekleşmiş oldu. Gelen zamları da düşününce %19 olarak öngörülen rakamın çok daha yüksek rakamlara çıkması ile belediyelerin daha da zorda kaldıkları açıktır.
Dünya belediyeciliğine baktığınız zaman biz neredeyiz?
Mali durum açısından çok gerilerde olduğumuz açıktır. Yönetim anlamında da yasada yapılacak değişiklikler çok daha iyi bir noktaya gelebiliriz.
‘’Projelerimiz uzun süren beridir durmuş durumda’’
Projeleriniz var mı?
Belediyeler, Avrupa Birliği’nin açtığı projelerden yararlanıyordu fakat uzun zamandır bunlarda sıkıntılar var. Avrupa Birliği son iki dönemdir ‘’Atık Yönetimi ve Enerji Tasarrufu’’ gibi iki başlık altında projelerini açıyor. Şu an Atık Yönetimi ile ilgili Güzelyurt Belediyesi ile birlikte yürüttüğümüz bir projemiz var. Bir de Kalkınma Ekonomik İşbirliği Ofisi’nin açtığı projeler vardı. Onlar da 2018 yılından itibaren fazla bir proje kabul etmiyorlar. Bu yıl herhangi bir duyuru yok. sistem 5 yıl öncesine kadar Avrupa Birliği ve Kalkınma Ekonomik İşbirliği Ofisi’nin açtığı projelerden yararlanarak bir takım projeleri hayata geçiriyorduk. Belediyeler bu sisteme göre hareket ediyordu ve kendi kaynaklarını farklı yatırımlara ayırıyordu. Döviz krizi ve gelen zamlarla belediyelerin giderleri ciddi oranda artış gösterdi.
Lefke’nin ilçe olması avantaj oldu mu?
Belediyeler açısından da vatandaş açısından da bir avantaj olmadı. Bölgemizde faaliyette olan bazı daireler özellikle Mahkemeler tamirat konusu ile bir takım sıkıntılar yüzünden bölgemizden taşındı. Lefke Mahkemesi şuan Güzelyurt’ta uygun olmayan koşullarda çalışıyor. Bu durumun bir an önce düzeltilmesi için belediyemiz çok ciddi çaba sarf ederek, önerilerde bulundu. Bunlar çok kolay uygulanabilecek öneriler. Önceki İçişleri ve şimdiki İçişleri Bakanı ile bu konuyu defa kez görüştük. Burada 3 tane atıl bina var ve bu binaların tadil edilmesi ile Çalışma Bakanlığı’nın ve Kaymakamlığın bir yere toplanması ve geri kalan bazı dairelerin boş yerlere taşınması yanında mahkemelerin bu yere taşınabilecek duruma gelebilirdi. Maalesef hiç bir adım atılmadı. Lefke’ye gerekli önem verilmediği için bir çok şey yarım kaldı.
‘’Lefke Kent Projesi’ni hayata geçirmeyi hedefliyoruz’’
Lefke için neler yapılması gerekir, siz ne hedefliyorsunuz?
Türkiye’de de görüyoruz, bir şehrin ilçe olduktan sonra o bölgenin değişimi çok uzun süre alıyor. Bu bizde de aynidir. Buradaki Üniversite bölgemize bir ivme kazandırdı. Lefke kasabasının güçlendirilmesi şarttır. İdari Merkezin olması gerekir ki insanların Güzelyurt’a gitmeden işlerini Lefke sınırları içerisinde çözebilsinler. Bu hareketlenme anlamında bölgeye büyük bir katkı sağlayacaktır. Gemikonağı denizinde ve sahilinde de bir takım düzenlemeler yapılması gerekiyor. Burada yürüyüş ve bisiklet yolu ve park alanlarının oluşturulması ile ilgili bir projemiz vardı, kabul edilmişti fakat yarım kaldı. Bunu etap etap yapmayı hedefliyoruz. Hayvan Rehabilitasyon Merkezi yapmayı düşünüyoruz. Lefke Kent Park Projesi için bir hedefimiz var. İnsanların boş zamanlarını rahatça geçirebileceği bir alan yaratma hedefimiz var. Gençlere ve çocuklara yönelik aktivite alanları oluşturacağız. Belediyenin içerisinde bir araç park alanı ve tamirhane alanı yapmayı düşünüyoruz.
