Özge Hulusiağa Bayramoğlu yazdı: Çocuklarda Disiplin Çatışması

Çocuk Gelişimi Uzmanı Özge Hulusiağa Bayramoğlu’nun kaleminden…

                Çocuklarda disiplin genel bir terim olsa da aslında her yaşa göre farklı yaklaşımların olması çok önemli. 2-3 yaşındaki benmerkezci dönemde olan bir çocuğun isteklerini sonuna kadar diretmesiyle, 5-6 yaşındaki çocuğun diretmesi arasında disiplinin değerlendirilmesi gerekir. Bilinmesi gereken altın kural şu;  Çocuğunuzun kuralların sebebini bilmesini sağlayın, kendisinden beklediğiniz davranışı açık ve net bir dille çocuğa anlatın. Şöyle ki; “Önce oynayıp sonra yemeğe geç gelirsen yemeğin soğur ve yemeğinin lezzeti değişir”, “Tüm oyuncaklarını yere dökersen hepsi karışır ve sonra aradığını bulamazsın” gibi yaklaşımlarla, ona hem değerli bir birey olduğunu hem de kuralların nedenlerini öğrettiğinizde daha kolay uyum sağladığını göreceksiniz. Kurallarla ilgili çocuğunuzla birlikte basit bir şema bile oluşturabilirsiniz. Çocuğunuzun kendi emeğinin ve kararlarının olduğu kurallara uyum göstermesi hiç kuşkusuz daha kolaydır.

                Peki çocuğumuzun bizim kurallarımıza uymasını beklerken fark etmeden olumsuz davranışı ödüllendiriyor muyuz? Yani daha fazla televizyon izlemek isteyen çocuğunuza “şimdi yatma saatin geldi” deyip sonra henüz yatmayışına göz yummak, çocuğun ısrarlarına teslim olmak ve aynı zamanda ona daha sonra da bu şekilde davranmayı öğretecektir. Unutmayın ki “Hayır” hiçbir zaman “Evet’e” dönmemelidir. Bunun için ev ortamın da Anne ve Babanın da aynı ağızdan konuşuyor olması önemli bir unsur. Anne farklı Baba farklı tutum sergilerse çocuğun kafasında doğru yön oluşmaz ve çelişki yaşar.

                Peki olumlu davranışlarda ne yapmalıyız?

Biz eğitimciler, devamlı olumsuz davranışa odaklanmak yerine, istenen davranışın ödüllendirilip desteklenmesini “olumlu disiplin anlayışı” olarak öneririz. Olumlu davranışa karşılık, hiç vakit kaybetmeden hemen çocuğunuzu takdir edin. “Dün gece zamanında yattığın için bak sabahleyin dinlenmiş uyandın” ya da “ Marketten sadece bir tane istediğin yiyeceği aldığın için beni mutlu ettin, bundan sonra markete giderken seni daha sık yanıma alacağım” gibi olumlu geri dönütler o davranışın pekişmesini böylelikle devamını sağlar.

                Günümüzün yoğun iş temposunda, sadece o anı kurtarmak için kolay yolu seçip kuralları çocuğunuza ihlal ettirmeyin, sonradan düzeltilmesi daha zor bir hal alabilir. Tutumunuz her zaman istikrarlı ve dengeli olsun.

Teknoloji Bağımlılığı ve Çocuk?

                Ebeveynleri tarafından duygusal tatmin edilemeyen çocuklar bu yoksunluklarını farklı araçlarla gidermeye çalışıyor. Bunun en hızlı, kolay ve popüler olanı oyun programları, you tube videoları. Ipad günümüzde en yaygın olan ürünlerden biri. Ipad ile sorumluluk gerektirmeden iletişim kurularak bir çok iletişim kurulabilir en önemlisi de, çocuğun oturduğu yerden gözlerini, kulaklarını, vücudunu, duygularını yani tüm duygularını tatmin edebilecek en güzel buluştur. Rekabet toplumunda yaşadığımızdan ebeveynler de kendi yaklaşımlarını sorgulamayıp çocukların bu uyuşuk ve oyuna düşkün durumlarını eleştirir ve sorgularlar.

                Bu bağımlılık trajikomik ve maalesef vahim bir durum. Anne ve babaların bu konuda eğitim alması gerekiyor. 5 yaşında bir çocuğa Ipad alıp, 10 yaşındaki bir çocuğa pahalı bir telefon alamayız. Bu durum ebeveynlerin tatminsizlik duygusundan kaynaklanıyor. Benim zamanımda yoktu, çocuğumun olsun mantığı ile hareket ediyorlar. Yeni nesil konuşmaktan aciz, kişiler arasında iletişim kurmaktan yoksun, sevgi paylaşımını bilmeyen ve önündeki materyal ile tatmin olan kişiler ordusu yetişiyor. Selamlaşmayı unutmuş bir nesil sanki.  Aslında ebeveynler bu materyalleri çocuklarına bilinçli olarak alıyor. “AMAN BANA DOKUNMASIN, SUSSUN DA NE OLURSA OLSUN” mantığı ile ellerine susturucu olarak veriyor.

                Peki ya TV?

                Çocukların teknoloji bağımlılığı her geçen gün daha olumsuz bir hal alıyor. Televizyon izleme yaşı ise 2’ye düştü. Uzun süre TV izleyen küçük çocuklarda gelişim geriliğine neden oluyor. Bilgisayar ve internet bağımlılığı hem çocuğun fizyolojik sağlığını olumsuz etkiliyor hem de çocuğun tüm gelişimini ve ruh sağlığını olumsuz etkiliyor. Çocukların pasif bir şekilde televizyon ve bilgisayar karşısında zaman geçirmesi obezite riskini arttırıyor ve çocukların sanal ortamda vakit geçirmesi sosyal becerilerinin gelişmesine engel oluyor. Bu konuda aileler çok dikkatli olmalı. Bilgisayar kullanımı kısıtlanmalı ve TV izlemek yerine daha fazla dışarıda arkadaşlarıyla zaman geçirme fırsatı vermelidirler, en önemlisi ise çocuğumuzla kaliteli zaman geçirmeliyiz.

Özge Hulusiağa Bayramoğlu

Çocuk Gelişimi Uzmanı