DENİZ GÜRGÖZE
Ünlü iş insanı Erbil Arkın’ı Kıbrıs’ta turizm sektöründeki yatırımları ile tanıyoruz.
Colony Otel, Palm Beach Otel ve The Arkın İskele Otel’in sahibi, Arkın Yaratıcı Sanatlar ve Tasarım Üniversitesi Kurucusu olan Erbil Arkın aynı zamanda Antalya’da lüks gemiler yapan tersanenin de sahibi, İngiltere’de de golf sahaları, Kıbrısta mobilya, inşaat, hafriyat, döşeme fabrikası olan Arkın Vision buralarda ciddi mesai harcıyor.
Biz iş adamı Erbil Arkın’ı İngiltere-Antalya-İstanbul-Kıbrıs ayağında Girne’deki çok sevdiği sanat merkezinde yakaladık. Dünyanın en ünlü heykel tıraşının eserlerinin arasında kısa ama keyifli bir sohbet gerçekleştirdik.
Denize ve sanata tutkunluğu ile tanıdığımız Arkın’ın yaşamı aslında hobileriyle başlayan tutkusunun profesyonel sektörde de hayat bulması ile devam ediyor.
“Ülkemizdeki ilk sanat üniversitesinin kurucusu”
Yukarı Girne dediğimiz bölgenin kendi tarihsel dokusunu bozmadan nasıl sanatsal yapıya dönüştüğünü görüyoruz.
Sohbetimizin genelinde de sanat ve kültürün turizme olan katkısının üzerinde duruyor Sn. Arkın.
“Günlerinin nasıl geçtiğini soruyoruz kendisine…”
“Yoğun bir program içerisindeyim”
‘’Birçok kolda iş alanımız olduğu için çok dolaşıyorum. Antalya’da tershanemiz, İstanbul’da turizm şirketimiz, İngiltere’de golf sahamız, Irak ve Lübnan’da da işlerimiz gereği çalışma yürütüyoruz. Kıbrıs’da ise üç ayrı otel işletmesi, Arkın Vision mobilya ve döşeme fabrikamız, turizm acentemiz, ve Vakıf Üniversitemiz var. Kıbrıs’ta 2 bin 500 civarında, uluslararası alanda ise 3 bine yakın çalışanımız var. Bunu gururla paylaşıyorum. Dolayısıyla yoğun bir program içerisindeyim.’’
“Yaptığım araştırmada %38 oranında Latin olduğum ortaya çıktı”
‘’1950 yıllarında ailece İngiltere’ye göç ettik. Babam, 1939-1945 yılları arasında İkinci Dünya Savaşında İngiliz ordusundaydı. Ailem Kıbrıslıdır. Larnaka’nın Ayia Anna köyünde yaşıyorduk. 1963 göçmeniyiz yani. Annem şimdiki adı ile Yigitler köylü, yani Arçozlu. Bizden 5-6 nesil geride Hasan dedemiz vardı kan davasında, 13 yaşında iken birisini öldürmüş ve dedemi Baf’a kaçırmışlar. Dedem, Antalya taraflarından tam bir Anadolu köy çocuğu. Ben de kökenimi bulmak için DNA testi yaptırdım. Hayretler içinde %38 Latin kanı taşıdığım ortaya çıktı. Yani annemin soyu yüksek oranda Latin. Annem, dindar müslümandı. Bu nasıl olurdu, yani annem müslüman peki benim DNA’mda Latin kanı nasıl var, bunu araştırmaya başladım. Baktım ki annemin köyü Arçoz-Pergama, ve diğer o bölgede yaklaşık 8 ya da 9 köy zamanında Latin’di. Osmanlı o bölgeyi feth edince o bölgenin Latin olduğu anlaşılmıştı.
Rumları serbest bıraktılar, dininize devam edin dediler ama Latinlere ya sizi göndereceğiz ya da Osmanlı ve müslüman olmayı kabul edeceksiniz dedikleri öğrenildi ve aynı zamanda çok yüksek vergiye tabi tutuldular. Onlar da hayatlarını devam ettirebilmek için müslümanlığı ve Osmanlı olmayı kabul ettiler. Tabii, nesiller içerisinde müslüman ve Kıbrıslı Türk oldular. O saf kan Latinler, tabiatıyla birbirleriyle evlendiler ve çok dolaşım olmadığı için kan temiz kaldı. Ta ki bana gelene kadar, ki ben de hayretler içinde %38 Latin kanı taşıdığımı öğrendim.’’
‘’Sonraki dönemlerde İngiltere’ye göçmen olarak gittik. Orada büyüdüm. 4,5 yaşındayken çizim kabiliyetim keşfedildi ve özel sınıflara koyuldum. Annem dikiş diker, babam ise dışarıda çalışırdı. Üniversiteye kadar hep devlet yardımıyla okudum. Üniversitede heykel ve resim okurken parasızlıktan sıkıldığımdan dedim ya öğretmen olacağım, ki öğretmen olmak istemiyordum, ya da fakir bir ressam, heykeltıraş olacağım. Her ikisini de hoş görmediğim için yarı yolda, endüstriyel tasarımı tercih ederek, mimarlık, iç mimarlık ve mobilya tasarımı üzerine eğitim aldım ve mezun oldum. Hayatım öyle devam etti. Samimi bir arkadaşım Kıbrıs’ta imkanların arttığını söylemişti (74’ten sonra Kıbrıslı Türkler için), sonrasında tatildeyken araştırmak için Kıbrıs’a geldim. Ve doğduğum yeri görünce ülkeme sırılsıklam âşık oldum.
“Londra’nın betonların içerisinde büyümüştüm. Kıbrıs benim için bambaşka bir yerdi’’ diyor Erbil Arkın.
Yıl 1977…
“Henüz 26 yaşındayken Palm Beach Otel için iş ortaklarımla adada ilk casino iznini Turizm Bakanlığından aldık.”
‘’İngiltere’den Kıbrıs’a gelen arkadaşlarımızın bazıları geri döndü, bazıları başaramadı, ama ben şanslı olanlardandım. 26 yaşında, ilk casino lisansını aldım. Günahıyla sevabıyla böylece hayatım başka bir yön aldı. İlk geldiğimde cümle bile kuramıyordum. Daha önce hiç böyle bir deneyim yaşamamıştım.
Şansımız yaver gitti ve bir şeyler başardık. Casino lisansını aldık ama bir yer bulamadık. Turizm Bakanlığı’ndaki arkadaşlarımız bize yardımcı oldu ve bakanlığın desteğiyle 1977’nin sonlarına doğru Palm Beach’i açtık. Palm Beach bölgesi, Maraş’ta kalacaktı ama bizim etkimizle değişti, gelişti. Bölgenin yeniden turizme kazandırılmasında öncülük ettik.
“Deniz ve sanat benim temel tutkumdur.”
İş hayatım devam ederken belirli bir zamandan sonra sanata ve kültüre olan duyarlılığım daha fazla arttı. Halk olarak daha somut şeylere odaklanmakla değil, soyut taraflarımızı unutmamalıyız. Kıbrıslı Türklerin tarihine ve kültürüne önem vermeliyiz.’’
“Sanat demişken biraz da Güzel Sanatlar Üniversitesinden bahsedelim. İstediğiniz noktaya geldi mi?”
“Modern dans, oyunculuk ve ses sanatları bölümlerini de açtık’’
2017 yılından kuruluşunu gerçekleştirdiğimiz Üniversitemiz 7. yılına ulaştı. Üniversite fikri kafama takılmıştı ve bunu gerçekleştirmek için imkânım vardı. Diğer üniversiteler gibi kâr amaçlı olmasını istemedim. Maksimum 2 bin-2 bin 500 öğrencisi olacak bir üniversite vardı aklımda. Sanatın harikalarını keşfetmek istedik. Yaratıcı, sanatsal ve estetik bir atmosfer oluşturmak istedik.
Üniversitemizin öne çıkması için çeşitli sanat dallarına odaklandık. Plastik Sanatlar, Tekstil ve Moda Tasarımı, Seramik, Fotoğraf, Film Tasarımı ve Yönetimi, Arkeoloji, Mimarlık, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı, Endüstriyel Tasarım, Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarlığı, Görsel İletişim Tasarımı, Yeni Medya ve İletişim, Dijital Oyun Tasarımı, Ses Sanatları Tasarımı, Oyunculuk ve Modern Dans Bölümlerimiz var. Benim için önemli olan üniversitenin kalıcı bir kurum olmasıydı. 100-150 yıl sonra bile kültürümüzün bir parçası olacak bir yerde olmasını istiyorum. Bu yüzden vakıf statüsünde kurduk.
Üniversite olarak, sürekli koyduğumuz hedefe doğru büyümeyi hedefliyoruz. Şu anda üniversiteye bağlı iki galerimiz var. Fakülte açma konusunda da adımlar atıyoruz. Örneğin, Lefkoşa’daki tarihi Bandabuliya yanındaki hanı restore ediyoruz ve Müzik ve Sahne Sanatları Fakültemizi oraya konumlandıracağız. Bu projelerle bölgenin kültürel dokusuna katkı sağlamayı amaçlıyoruz. Herkesin kültürüne sahip çıkmasına yardımcı olmak istiyorum. Yani insanlar surlar içinde olan evlerini belki restore ederek orada yaşamaya başlarsa o zaman tarihi surlariçi yeniden istenilen noktaya gelecektir.’’
“Turizm sektörü ile ülke ekonomisine katkı sağlamayı hedefliyoruz’’
‘’Sanatın yanı sıra, ülkenin en büyük yatırımcılarından biri olarak turizm sektöründe de aktifiz. Üç otelimiz var, genellikle yüksek kaliteli turizm için casinolar dahil. Turizm sektöründeki değişikliklerin farkındayız ve ülke ekonomisine katkı sağlamayı hedefliyoruz. Yeni oteller açsak da istediğimiz potansiyeli henüz elde edemedik. Turizmde önemli bir yere sahip olan casinolar konusunda da doğru değerlendirme yapmak gerekiyor.
Bunların yanı sıra, sanat ve kültür turizmine de odaklanmalıyız. Bu alanda yapılan yatırımlar, ülkemizin turizm potansiyelini artırabilir ve daha geniş bir kitleye hitap edebilir.
“Casinolar, Kuzey Kıbrıs’ın karakterinin bir parçasıdır”
Ben yine övünerek söyleyeceğim. Arkın Colony Oteli açmadan önce Kıbrıs’ta beş yıldızlı yani gerçek beş yıldızlı otel yoktu. Biz 2002’de Arkın Colony Otel’i açtığımızda ülkemize gerçek beş yıldızlı otel kalitesini getirdik. Sonrasında Arkın Colony Otel’in başarısı görülünce örnek alındı ve Kıbrıs’ta beş yıldızlı oteller yapılmaya başlandı. Böylelikle, yüksek kalite turizm gelişti.’’
Ülkemizde üniversite ve turizm alanında önemli yatırımları ile sektördeki standartları yükselten iş insanı Erbil Arkın’a bundan sonraki yatırımları ve çalışmaları için kolaylıklar diliyoruz…
