“BİZ SANAYİ BÖLGESİ ESNAFI OLARAK ÜVEY EVLAT MUAMELESİ GÖRÜYORUZ”

Röportaj: Su Üçüz

Redaksiyon ve yayına hazırlayan: Növber Gürtay

“Ciddi zararlara uğradığımız dönemler yaşadık”

Sektördeki en büyük sıkıntınız nedir?

‘’Sanayi Bölgesindeki işletmesi olanlara para ödemeden sanayi yeri verilmesi en büyük sorunlarımızdan biridir. Biz yerimizi kendi paramızla aldık. Bir çok kişi bir bedel ödemeden devletten aldı. Halk arasında dedikodular dolaşıyor. Aynı kişilerin sanayi bölgesinde 3 tane arsası var diye duyumlar aldık.

Sanayi bölgesindeki yaşanan diğer büyük sıkıntılardan biri de otopark sorunudur. Otoparklarımızın hepsi hurdalığa dönmüştür. Otoparkların içerisinde araçlar sökülüp tamir ediliyor. Sökülüp yedek parça olarak satılıyor ve müşterilerin gelip almadığı araçlar öylece terk ediliyor. Yıllarca buralarda kalıyorlar. İşletmemizin yakınında aşağı yukarı 100 arabalık bir otopark vardır. Yetersiz olduğundan yolların kenarlarına park etmeye mecbur kalıyoruz. Bu da trafikte sıkıntı yaşanmmasına neden oluyor. Bundan kaynaklı yaşanan  çevre kirliliği ciddi derecede bizi etkilemektedir. Biz sanayi bölgesi olarak üvey evlat muamelesi görüyrouz. Bizi Lefkoşa Belediyesi de çok fazla ciddiye almıyor. Sanayi Dairesi de çok ciddiye aldığı yok. Sanayi bölgesi ikisi arasında paylaşılamayan bir şey oldu. Bir şey istediğimiz zaman muatap bulamıyoruz. Lefkoşa Belediyesi bizden temizlik parasını ve vergisini alır. Sanayi Dairesi de her türlü ödenekleri alır. Ama iş bakmaya gelince, kimsenin bize baktığı yok.’’

“En başından işetmeler açılırken izin verilmeyecekti”

Sanayi bölgesindeki çarpık yapılaşmaya nasıl bir çözüm öneriniz vardır?

“Bu saatten sonra hiçbir şeyin düzene gireceği yoktur ve inanılmaz bozuk bir düzen vardır. En başından işetmeler açılırken izin verilmeyecekti. Buna çok güzel bir örnek vermek istiyorum. Geçenlerde Rum kesimine geçtim, sanayi bölgesine gittim ve hayran kaldım. Sadece 3 işletme haricinde diğer bütün işletmelerin etrafı tertemizdi. Diğer 3 işletmenin de biri Türk’tü diğer 2’si de Müslümandı. Böyle bir ayıbımız var. Biz Avrupa Birliği kriterlerine uymaya çalışıyoruz. Ancak biz önce insan olarak Avrupalı olmayı öğreneceğiz. Daha sonra belki Avrupa Birliği bizleri kabul eder. Güney Kıbrıs’taki sanayi bölgesini gezerseniz ne demek istediğimi anlarsınız.”

“Devletin yaptığı yardımdan fayda görmedim”

Özellikle pandemiden sonra bir döviz patlaması yaşandı ve hala daha yükselmeye devam ediyor. Bu konudaki görüşleriniz nedir?

“O zaman yanımda çalışan 1 kişi kalmıştı. Çalışanlarımın hepsini değiştirdim. Uzun  bir kapalı kalmıştık. Çalışanlarımın maaşları neyse hepsini ödedim. Hiç para kazanmadan 2020 yılındaki maddi zararım 90 bin TL idi. Devlet bana ufak tefek sigorta yardımı yaptı. Bir faydasını da görmedim.”

“Eleman bulmakta zorlanmaya başladım”

KKTC’nin en büyük sıkıntılarından biri de kalifiye eleman sıkıntısıdır. Bu konuda neler söylemek istersiniz?

‘’Maalesef ülkemizde kalifiye eleman sıkıntısı var. Gençlerin  meslek tavsiye ediyorum. İlerde güzel paralar kazanacaklar. Çünkü kalifiye eleman yoktur. Bu çok büyük sıkıntıdır. Mesela ben şimdiye kadar hep Türkiye vatandaşı insanları çalıştırdım. Gidişat onu gösteriyor ki 2-3 sene sonra ben de üçüncü dünya ülke vatandaşlarını çalıştırmak zorunda kalacağım. Çünkü eleman bulmakta zorlanmaya başladım. Mesela ben bu işe ilk başladığımda 7 elemanım vardı. Şu anda 3 elemanım ve emekli bir abim var. Küçülmeye gitmek zorundaydım. 7 eleman çok külfetti. Zaman içerisinde de geldiğimiz durum bundan ibarettir. Elbette her iş yeri sahibi büyüyerek gitmek ister. Kimse yanındaki elemanlarını yanından göndermek istemez. Ben de istemedim. Ancak bir yerde de mecbur kaldım. Çok şükür kendi yağımızda kavrulmaya devam ediyoruz.”

Gizal Garaj tanınmış firmalarımızdan bir tanesidir. Peki açtığınız günden bugüne sektörle ilgili neler değişti?

“Sektörümüzde birincisi döviz üzerinden aldığımız aletler, rot balans makinaları ciddi artış göstermiştir. Ben ilk açtığımda 10 bin TL’ye aldığım makinayı, şimdi 354 bin TL oldu. Mecburen işçilik de fiyatlara yansımaktadır. Ayrıca artık müşterilerimiz de farkındadır. İlk başlarda yavaş yavaş artan fiyatlardan dolayı herkes şikayetçiydi. Ancak şu anda adamızda her şey çok yüksek fiyatlarda olduğu için, mecburiyetten olduğunu anladılar. Hatta anlayış göstermeyen kişi sayısı çok azdır.”

Yurt dışından parçalar getirirken sıkıntılar yaşıyor musunuz?

“Getirdiğimiz en ufak parça bile gümrüğe takılmaktadır. Evet bizim çok sıkıntılarımız var ancak gümrük de çalışmak zorundadır. Mesela bu gümrüğe ne gerek olduğunu düşünmüyorum. Türkiye bizi gerçekten tanıyor mu? Bence tanımıyor. KKTC kimlik kartıyla Türkiye’de nikah şahidi bile olamazsınız. Ben Kıbrıslı bir vatandaşım ve Türkiye’nin 62 ilini gezdim. Çok da seviyorum. Evet garantör ülkedir. Bence gümrük alınmamalıdır. Mesela en büyük sıkıntılardan bir tanesi daha Türkiye’den alınan bir parçayı tekrar Türkiye’ye tamire yollamak çok büyük zorluktur. Faturasını gösterdiğimiz halde o kadar zorluk yaşadık ki, Taşucu’na kadar gittik ve cihazla birlikte geri döndük. Türkiye’den de bu cihazı onartmak için adam geldi. Dürüst olmak gerekirse yine diyorum, Türkiye bizi tanımıyor…”

Sektörünüzün geleceğini nasıl görüyorsunuz?

“Eğer ara eleman yetişirse, bizim rot balans sektörünün geleceği vardır diye düşünüyorum. Arabalar elektrikli olsa bile tekerlekleri, yürüyen aksamı olacaktır. Ama kalifiye eleman yetişmiyor. Şu anda yanımda bir çocuk var. Ancak Avrupa’ya gitmek istiyor. O kadar hak veriyorum ki. Bu çocuk Avrupa’ya gittiğinde aşağı yukarı 1700 euro paradan bahseder. Sonuna kadar haklıdır. Bizim de bir an önce dövize endekslenmemiz gerekmektedir. İlk geçtiğim zaman birkaç ay büyük sıkıntılar da yaşayabiliriz ama ilerleyen zamanlarda çok fazla artısını göreceğimizden eminim. Enflasyon diye bir şey kalmayacaktır. Bugün 1000 euro alan bir kişi 1 sene sonra da 1000 euro  alacak, 3 sene sonra da 1000 euro alacak ve çok rahat bir biçimde geçinecektir. Biz Türkiye’ye bağımlı olduğumuz için de geçemeyiz. Ekonomik olarak başka bir ülkenin para birimini kullanırsanız, maalesef dövize geçemezsiniz.”