Özge Hulusiağa Bayramoğlu: Çocuklar Neden İlgi Çekmeye Çalışır?
Anne ve baba olmak çok keyifli, paha biçilemez duyguyken, bir o kadar da sorumluluk gerektiriyor. Çünkü daha fazla düşünmeniz gereken küçük biri var hayatınızda. İsteklerinizi ertelemenize sebebiyet veren, her zaman önceliğiniz olan, hayatınızın anlamı minicik bir yürek… İşte bu minicik yüreği sağlam adımlarla hayata kazandırmak biraz çaba gerektiriyor. Çünkü çocuk büyütürken her yaşta farklı bir sorunla karşılaşılıyor. Bunlardan biri de miniğinizin dikkat çekme çabaları..
Dikkat çekme davranışı genellikle anne-babasından az ilgi gören çocuklarda ortaya çıkıyor. Ve böylelikle de kimi zaman agresif, kimi zaman farklı tavırlarıyla anne-babasının onunla ilgileneceğini düşünüyor.
Peki Dikkat Çekme Çabasının Sebebi Ne?
Doğumunun ilk yılında tüm ihtiyaçlarının giderilmesi için anne-babalara ve etrafındaki kişilere bağımlı olan bebeğiniz, büyüdükçe ve becerilerini kazanmaya başladıkça yavaş yavaş bireyselleşir, kendi eksik ve ihtiyaçlarını giderebilecek bir olgunluğa erişir. Ama yine de anne-babaların ve çevredeki yetişkinlerin gözleri; güvenliğini, sağlığını ve mutluluğunu sağlayabilmek için sürekli evdeki ufaklığın üzerinde olur.
Çocuklar büyüdükçe ve kendi ihtiyaçlarını giderebilecek becerileri kazanmaya başladıkça, anne-babalar yavaş yavaş kendilerine daha fazla zaman ayırmaya başlarlar. Gelişim basamaklarını çocukların bireyselleşerek anne-babalarından ayrışmaya ve kendi ayakları üzerinde durarak bazı görevleri yerine getirmeye ve görevleri yerine getirmenin gururunu yaşayarak özgüven düzeylerini yükseltmeye ihtiyaçları vardır. Ancak çocuklar bazı durumlarda kendileriyle yeterince ilgilenilmediğini ve dikkatin kendilerinden alınarak başka alanlara yönlendirildiğini düşünebilirler ve bu pek de hoşlarına giden bir durum değildir. Dolayısıyla böyle durumlarda çocuklar dikkati kendilerine çekmek isterler.
Nasıl Davranışlar Sergiler?
İlgi çekmeye çalışan çocuklarda sıklıkla görülen davranışlar şöyle: İsteklerini yüksek sesle ifade etme, bağırarak konuşma, anne-babanın isteklerini yerine getirmeme, topluluk içinde anne-babaya karşı gelme, ağlama, kasıtlı olarak oyuncakları veya evdeki eşyaları fırlatma, eşyalara zarar verme, arkadaşlarına vurma, kötü sözler söyleme, isteklerinde ısrarcı olma ve istediği olmayınca isteğini talep ettiği kişilerle inatlaşma, kardeşini kıskanma ve ona zarar vermeye çalışma, kardeşin doğumuyla birlikte bebeklik dönemi davranışlarını tekrar sergilemeye başlama, emzik-biberon kullanmak isteme, altına kaçırma, yalnız uyumak istememe anne-babayla uyumak isteme, yemek yememe, yemeğini anne veya babanın yedirmesini isteme, bebeksi konuşmalar sergileme, itiraz etme, kuralları kabul etmeme ve kendi kurallarını koymak isteme, yalan söyleme gibi durumlar olabiliyor..
Burada yetişkinlerin dikkat etmesi gereken en önemli nokta; bu davranışların sıklığı ve yoğunluğudur. Bu davranışlar sadece ilgi çekmeye yönelik davranışlar olabileceği gibi, bazıları ise daha ciddi sıkıntıların habercisi olabilir. Bu nedenle anne-babalar bu davranışların görülme zamanına ve tekrar edilme sayısına dikkat etmeli ve çocuklarını çok dikkatli bir şekilde gözlemlemelidirler. 3-4 yaş arasında çocuklarda özellikle hayal dünyalarının geniş olması nedeniyle farklı yöntemler düşünerek, farklı hikayeler yaratarak ilgi çekme çabasını gözlemlemek mümkündür.
Çocukların buradaki amacı, çevrelerindeki kişilerin kendileriyle ilgilenme sıklığını ve kalitesini arttırmaktır. Bu gibi durumlarda yapılacak en önemli müdahale, çocuğunuzla ilgilenme sıklığını ve birlikte geçirdiğiniz kaliteli zamanlarda bir azalma olup olmadığını gözden geçirmenizdir. Yaşamın zorlu koşullarıyla baş etmeye çalışırken bazen gerçekten de çocuğunuza ayırdığınız zaman diliminde azalmalar görülebilir. Ama bunu fark ettiğiniz noktadan itibaren gerekli düzenlemeler yapmanız çok daha kolay olur.
Önerim Var!
Çocuğunuzun davranışlarındaki değişimi fark ettikten sonra yapmanız gereken ilk müdahale; onunla geçirdiğiniz zaman dilimini arttırmak ve bu zaman diliminin içeriğini düzenlemektir. Çocukla vakit geçirirken herkesin keyif alması ve eğlenmesi çok önemlidir. Bu zaman diliminde birlikte oyun oynayabilir, şarkı söyleyebilir, dans edebilir, maç yapabilir, kurabiye pişirebilir ve hoşunuza giden birçok etkinliği birlikte gerçekleştirebilirsiniz.
Çocuklar dikkat çekmek için ilk başta genellikle olumlu davranışlar sergilerler. Eğer bu davranışlarla ilgi çekmeyi başaramazlarsa uygun olmayan yolları denemeyi tercih ederler. Burada anne-babanın dikkat etmesi gereken en önemli nokta; çocuklarının olumlu davranışlarına geribildirim vermeyi unutmamaktır. Çünkü olumlu davranışlarına karşılık olumlu geribildirim alan çocuklar, olumsuz davranışlarla dikkat çekmeye ihtiyaç duymazlar.
Çocuk Gelişimi Uzmanı: Özge Hulusiağa Bayramoğlu
